حقایق جالب درمورد اشعه UV!
حقایق جالب درمورد اشعه UV!
حقایق جالب درمورد اشعه UV!
اشعه ماورای بنفش نور خورشید به ۳ دسته UVB (طول موجهای ۰٫۳۲۰ و ۰٫۲۹ میکرومتر) ،UVA (طول موجهای ۰٫۴۰۰ و ۰٫۳۲۰ میکرومتر) و UVC(طول موجهای کوتاهتر از ۰٫۲۹ میکرومتر) با طول موجهای مختلف تقسیم‌بندی می‌شود، حدود ۹۵ درصد اشعه ماورای بنفش خورشید که به سطح زمین می‌رسد از نوع UVA است.اشعه فرابنفش (UV) همواره تهدیدی برای بشر بوده است. انسانها دائماً در معرض پرتوهای مضر این اشعه قرار دارند.
اشعه فرابنفش
وجود این اشعه در نور خورشید باعث آفتاب سوختگی پوست بدن می‌شود.این امواج توسط چشم به عنوان منحصر به فردترین عضو بدن که کمتر از ۲ درصد بدن را تشکیل می دهد، به عمق بدن راه می یابد. کشف اولیه این پرتو به دنبال علت تیرگی نمک های نقره تحت تأثیر نور خورشید توسط یک دانشمند هندی به نام shri madhvacharya کشف شد.
در سال ۱۸۰۱ نیز یک فیزیکدان آلمانی به نام جوهان ویلهلم ریتر (Johann Wilhelm Ritter) مشاهده کرد که پرتوهای نامرئی پایین تر از نور بنفش در طیف نور مرئی تأثیر خاصی بر کاغذهای آغشته به کلرید نقره دارند. او آنها را پرتوهای احیا کننده (deoxidizing) نامید تا بیانگر واکنش شیمیایی آنها باشد و نیز بتواندآنها را از پرتوهای گاما که در انتهای دیگر طیف مرئی است تمیز دهد. بعدها نام پرتوهای شیمیایی بر آن گذاشته شد و سپس به نام پرتو UV شناخته شدند.
کاربردهای اشعه ماوراء بنفش
مولکول‌های UVA به عنوان جاذب نور در مواد آلی یا ارگانیک مانند رنگ و پلیمر استفاده می شوند.
UVC که همچنین تحت عنوان پرتوهای میکروب کشی UV شناخته شده‌اند، می‌توانند جهت کنترل میکروبی استفاده شوند.
تله‌ی نوری حشرات، که اغلب در مکانهای مواد غذایی و یا منازل دیده می‌شوند، از نورهای UV جهت به دام انداختن مگسهای کوچک استفاده می‌کنند.
ابزار و دستگاه‌های مورد استفاده در آزمایشگاه‌های پزشکی و یا دیگر کارگاه‌های آموزشی با استفاده از نور لامپ UV ضد عفونی می‌شوند.
آب سیب و شربت سیب حاوی عوامل بیماری‌زای میکروبی هستند. نور UV جهت کاهش نسبی این عوامل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آب میوه‌ها را با عبور از منابع شدید نور UV پاستوریزه می‌کنند.
جهت از بین بردن هرگونه میکروارگانیسم ناخواسته در بعضی فراورده‌ی غذایی از نور UV کمک گرفته می‌شود.
بسیاری از انواع ویروس، کپک قارچی و باکتری را می‌توان با استفاده از اشعه UV درمان کرد.
نور UV همچنین به عنوان ضد عفونی کننده آب و هوا استفاده می‌شود.
بسیاری از توالت‌های عمومی و متصدیان حمل و نقل عمومی جهت از بین بردن میکروب‌های بیماری‌زا از اشعه UV استفاده می‌نمایند.
اثرات پرتوهای UV با رطوبت افزایش می‌یابند.
فرآیندی تحت عنوان فتوتراپی یا نوردرمانی لک و پیس می‌تواند جهت رنگریزه شدن مجدد پوست مفید باشد.
تراکم پرتوهای UV با نزدیک شدن به خط استوا نسبت به دو قطب در حدود ۱۰۰۰ برابر بیشتر افزایش می‌یابد. بنابراین زندگی آبزیان در نزدیکی خط استوا نسبت به اشعه UV عادی‌تر است.
اثرات نور فرابنفش
بر اساس برنامه ملی سم شناسی(NTP): بیشتر نور فرابنفش طبیعی که گریبان افراد را می گیرد، از خورشید می آید. با این حال، تنها ده درصد از نور خورشید شامل فرابنفش می باشد و تنها یک سوم این میزان از اتمسفر عبور کرده و به زمین می رسد. از ک که به استوا می رسد، ۹۵ درصد آن را UVA و ۵ درصد آن را UVB تشکیل می دهد.
از آنجا که ازون، اکسیژن مولکولی و بخار آب موجود در اتمسفر فوقانی کوتاه ترین طول موج های فرابنفش را جذب می کنند، هیچ نوع تابش UVC قابل اندازه گیری از خورشید به سطح زمین نمی رسد. اما بنا به سیزدهمین گزارش سازمان NTP در خصوص مواد سرطان زا، تابش فرابنفش UVA و UVB قوی ترین و آسیب زا ترین تابش ها برای موجودات زنده هستند.
رزین یووی رابشناسید
آفتاب سوختگی
برنزه شدن واکنشى برای قرار گرفتن در معرض پرتوهای مضر UVB است. برنزه شدن نوعی مکانیسم دفاعی طبیعی بدن به شمار می رود که از رنگدانه هایی موسوم به ملانین تشکیل می یابد. ملانین توسط سلول های موجود در پوست به نام ملانوسیت ها ایجاد می شود. ملانین به جذب نور فرابنفش پرداخته و آن را بصورت گرما منتشر می سازد. زمانی که بدن متوجه آسیب ناشی از خورشید شود، ملانین را به سلول های اطراف ارسال کرده و تلاش می کند آنها را از آسیب های بیشتر محافظت کند. رنگدانه باعث تیره شدن پوست می گردد.
اخترشناسی فرابنفش (UV)
علاوه بر خورشید، منابع متعدد دیگری هم برای تابش فرابنفش وجود دارد. به گفته ناسا، ستاره های جوان بسیار بزرگ در کهکشان ها غالبا بصورت طول موج های فرابنفش می درخشند. از آنجا که اتمسفر زمین مانع نفوذ قسمت اعظمی از این تابش فرابنفش به ویژه در طول موج های کوتاه تر می شود، مشاهدات با کمک بالون های خاص و تلسکوپ های مجهز به حسگر های تصویربرداری ویژه انجام می گیرد.
جهت اطلاعات بیشتر
